Najbolji roman 2019. godine odlukom 66. NIN-ovog žirija je „Pas i kontrabas” Saše Ilića, u izdanju „Orfelina”. Odluka je donijeta većinom glasova, sopštio je juče NIN-ov žiri u beogradskom hotelu „Moskva” na konferenciji za novinare.
Za Ilićev roman glasali su članovi žirija Branko Kukić, Marjan Čakarević i Marija Nenezić, dok su Teofil Pančić (predsjednik žirija) i Ivan Milenković dali glasove romanu „Po šumama i gorama” Milenka Bodirogića, takođe u izdanju „Orfelina”, prenose regionalni mediji.
„Nagrađeni roman Ilića”, kako je istakao žiri, „kompleksna je priča o prožimanju prošlosti i sadašnjosti, sukobu pojedinca i društva, života i umjetnosti, ispričana postupkom koji ukršta mnoštvo pripovjednih perspektiva i nudi zaokruženu sliku savremenog razdrobljenog svijeta”.
– To je ujedno povratak velikoj naraciji i hrabro suočavanje sa svim nacionalnim i socijalnim traumama koje oblikuju naše društvo - naveo je juče Pančić.
Ilićev roman, prema ocjeni NIN-ovog žirija kritike, sugestivno dočarava različite međusobno suptrotsavljene vizije naše epohe.
– Protagonista romana „Pas i kontrabas” Saše Ilića, kome je glomazni instrument odavno srastao s leđima, vodi čitaoca kao kakav ukleti grbavac na mjesta razmještena po mentalnim i geografskim mapama. Od bojnog broda Jugoslovenske ratne mornarice, preko kovinske bolnice, smrtonosne dunavske obale, zatrovanih institucija, hipokrizije humanitarizma, sudbina ludo talentovanih pobunjenika, prvih i poslednjih ljubavi, devastirajuće napuštenosti, uz stalne flešbekove… - navodi se između ostalog.
Prema navodima člana žirija Ivana Milenkovića, koji je glasao za Bodirogića, oba romana su kvalitetna djela koja će trajati, a i ukupna ponuda novih djela ukazuje na izlazak srpske književnosti iz duboke krize.
Učešće u žiriju NIN-ove nagrade kritike, koji je dobio na čitanje oko 200 romana iz još jedne hiperproduktivne izdavačke godine, Milenković je opisao kao uzbudljivo iskustvo.
Milenković je istakao da je bilo toliko kvalitetnih romana, hrabrih spisateljskih poduhvata i toliko lijepih eksperimenata sa formom, da mu je rad u žiriju bio uzbudljiviji nego prošle godine.
U najužem izboru bili su i romani Steva Grabovca „Mulat albino komarac” (Imprimatur), ranijeg dobitnika NIN-ove nagrade Slobodana Tišme „Grozota ili…” (Čarobna knjiga) i Ane Vučković „Yugoslav” (Partizanska knjiga). Ž.J.

---

Dvostruki dobitnici nagrade
NIN-ova nagrada prvi put je dodijeljena 1954. godine, a do raspada Jugoslavije dodjeljivana je piscima sa cijelog prostora bivše države. Prvi dobitnik bio je Dobrica Ćosić za „Korene”, a nagrađen je i 1961. godine za „Deobe”. Dvostruki dobitnici su Živojin Pavlović („Zid smrti”, 1985; „Lapot”, 1992) i Dragan Velikić („Ruski prozor”, 2007; „Islednik”, 2015), a jedini trostruki laureat je Oskar Davičo („Beton i svici”, 1956; „Gladi”, 1963. i „Tajne”, 1964).


Protest protiv ovogodišnjeg žirija
Dan uoči dodjele 66. NIN-ove nagrade, grupa od 18 pisaca, među kojima su dosadašnji dobitnici Vladimir Tabašević i Miro Vuksanović, filmski reditelj Emir Kusturica, kao i neki od autora koji su bili u širem izboru za 2019. godinu, saopštila je da je odlučila da ubuduće bojkotuje to književno priznanje. Ta grupa pisaca izrazila je nezadovoljstvo članovima žirija, odnosno, kako su naveli, njihovom stručnom i moralnom kompetencijom da ocjenjuju savremenu književnu produkciju.